Sprawy frankowe oraz kredyty we frankach
Zmagasz się z kredytem frankowym? Jesteśmy tutaj, aby Ci pomóc
Kredyty indeksowane lub denominowane do franka szwajcarskiego (CHF) stały się źródłem problemów finansowych dla wielu Polaków. Wzrost kursu franka oraz nieuczciwe zapisy w umowach kredytowych doprowadziły do sytuacji, w której wielu kredytobiorców spłaca znacznie więcej, niż początkowo zakładali. Nasza kancelaria w Poznaniu oferuje kompleksową pomoc prawną dla osób dotkniętych problemem kredytów frankowych.
Ponad 90% spraw frankowych kończy się korzystnie dla konsumentów, a przeciętne oszczędności sięgają dziesiątek, a nawet ponad 100 tys. zł – to realne liczby, które motywują do działania, ale też rodzą pytania o strategię, dokumenty, wyliczenia i procedurę. W tym praktycznym przewodniku krok po kroku poprowadzimy Cię od szybkiego audytu umowy CHF (jak wyłapać klauzule przeliczeniowe, spread i ryzyko kursowe oraz jakie dowody zebrać), przez wybór optymalnej ścieżki (unieważnienie, odfrankowienie czy ugoda), aż po precyzyjną kalkulację roszczeń i odsetek, przygotowanie pozwu z wnioskiem o zabezpieczenie, sprawdzoną argumentację opartą na orzecznictwie TSUE i SN, a także działania po wyroku (rozliczenia, wykreślenie hipoteki, BIK, podatki). Tekst powstał tak, byś czuł/a się zaopiekowany/a: bez żargonu, z checklistami, przykładami i mini-case’ami, które pomogą szybko ocenić sytuację i podjąć pewną, świadomą decyzję.
Analiza umowy kredytu CHF: audyt klauzul i dowodów
Cel audytu jest prosty: szybko wyłapać klauzule abuzywne, sprawdzić mechanizm przeliczeń i zabezpieczyć dowody do pozwu. Skup się na zapisach o tabelach kursowych banku, wzmiankach o spreadzie, odwołaniach do LIBOR/SARON oraz na tym, jak opisano ryzyko kursowe i sposób informowania o nim. Czerwone flagi: „bank według własnej tabeli”, „kurs ustalany przez bank”, brak transparentnej formuły wyliczeń, jednostronne modyfikacje. Case studies z praktyki: po wykazaniu, że kursy pochodziły z wewnętrznej tabeli bez obiektywnego wskaźnika, sąd unieważnił umowę; w innej sprawie wystarczyło udowodnić brak rzetelnej informacji o ryzyku walutowym, by doprowadzić do odfrankowienia.
- Umowa kredytowa, regulamin/TOiP, aneks(y)
- Historia spłat z banku + potwierdzenia przelewów
- Tabele kursowe lub screeny archiwalnych kursów NBP
- Korespondencja z bankiem (reklamacje, odpowiedzi)
- Wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania
- Pełnomocnictwa, notatki z doradztwa kredytowego
Jak rozpoznać newralgiczne zapisy? W umowie i regulaminie wyszukaj frazy: „tabela kursowa banku”, „kurs kupna/sprzedaży”, „spread”, „LIBOR/SARON”, „indeksacja/denominacja”, „ryzyko kursowe”. Zwróć uwagę, czy kurs określono według obiektywnego wskaźnika (np. NBP) czy arbitralnie. Sprawdź, czy marża i oprocentowanie są opisane jasno, bez furtki do jednostronnych zmian. Historia spłat: zamów w banku pełne zaświadczenie (zakres od uruchomienia kredytu do dziś) obejmujące: daty i kwoty rat, walutę, kurs przeliczeniowy, odsetki, prowizje, ubezpieczenia, opłaty dodatkowe. Pro tip: poproś o plik CSV oraz PDF — łatwiej policzyć nadpłaty i zwroty.
Dokument | Skąd wziąć | Na co zwrócić uwagę |
|---|---|---|
Umowa kredytowa | Archiwum domowe / Bank | Klauzule indeksacyjne, kursy, marża, ryzyko |
Regulamin/TOiP | Bank | Mechanizm ustalania kursu, opłaty |
Aneksy | Bank | Zmiany oprocentowania, ryzyka, waluty |
Historia spłat | Bank | Kwota, data, waluta, kurs, prowizje |
Wezwanie do zapłaty | Własne | Data nadania = start odsetek |
Tabele kursowe | Bank / archiwum | Różnica vs NBP, spread |
Na koniec zrób porządek w dowodach: sfotografuj/zeskanuj w 300 dpi, ustaw tryb czarno-biały, a pliki nazwij według schematu RRRR-MM-DD_dokument.pdf (np. 2011-06-15_umowa.pdf). Dzięki temu analiza sprawy frankowej przyspieszy, a prawnik szybciej zbuduje strategię procesową i wyliczy roszczenia.
Wybór strategii: unieważnienie, odfrankowienie czy ugoda z bankiem
Decyzja wpływa na czas, ryzyko i końcowy bilans finansowy – nie ma jednej ścieżki dla wszystkich. Poniżej masz prostą “mapę”, która pozwala szybko ocenić, co realnie się opłaca w Twojej sytuacji:
- Skutek prawny: – Unieważnienie – umowa znika, rozliczenie wzajemnych świadczeń; – Odfrankowienie – zostaje kredyt w PLN bez indeksacji; – Ugoda – konwersja wg propozycji banku.
- Ryzyko: – Unieważnienie – średnie (orzecznictwo sprzyja konsumentom); – Odfrankowienie – niskie–średnie; – Ugoda – niskie, ale zwykle mniej korzystne finansowo.
- Czas: – Unieważnienie – ok. 18–36 mies.; – Odfrankowienie – ok. 12–24 mies.; – Ugoda – ok. 1–3 mies.
- Wpływ na mieszkanie: – Unieważnienie – po wyroku można wykreślić hipotekę; – Odfrankowienie – dalsza spłata jako PLN; – Ugoda – spłata wg nowych warunków.
- Finanse (przykładowo): – Unieważnienie – zwrot ok. 120 tys. zł + odsetki; – Odfrankowienie – redukcja salda ok. 80 tys. zł; – Ugoda – redukcja ok. 30–50 tys. zł.
Mini case study 1: po 9 latach spłaty zostało niewielkie saldo, właściciel chce szybko zamknąć temat przed sprzedażą mieszkania. Ugoda z bankiem dała redukcję ok. 40 tys. zł i stabilną ratę w PLN w 6 tygodni – bez nerwów, bez sal sądowych. Mini case study 2: duże saldo, wysoka nadpłata w historii i długi horyzont. Strategia to unieważnienie umowy: po 2 latach – rozliczenie wzajemnych świadczeń, odsetki ustawowe i droga do wykreślenia hipoteki. Rata? Znika razem z umową.
Kiedy rozważyć ugodę? – brak czasu na proces i chęć zamknięcia kredytu w 1–3 miesiące, – potrzeba szybkiej stabilizacji raty w PLN, – krótkie saldo i planowana sprzedaż nieruchomości. Gdy zależy Ci na maksymalnym efekcie finansowym i masz cierpliwość – zwykle lepsze liczby daje unieważnienie lub odfrankowienie. Zanim podpiszesz cokolwiek, porównaj trzy scenariusze w liczbach: IRR, NPV, suma wpłat vs zwrot/obniżka salda oraz wpływ na hipotekę i historię kredytową.
Kalkulacja roszczeń i odsetek – praktyczny moduł
Bez kręcenia: najpierw zsumuj wszystkie wpłaty do banku, zdecyduj o podstawie rozliczeń (unieważnienie umowy albo odfrankowienie), a na końcu dolicz odsetki ustawowe za opóźnienie. Prosty wzór, który realnie działa: Odsetki = Kwota × (stopa roczna/365) × liczba dni od doręczenia wezwania bankowi. Szybka ścieżka krok po kroku: 1) eksport z historii spłat z bankowości → 2) grupowanie wpłat (raty, prowizje, ubezpieczenia) → 3) korekta o koszty dodatkowe (np. ubezpieczenia pomostowe) → 4) wyliczenie różnicy zależnie od podstawy (brutto przy unieważnieniu, korekta kursu przy odfrankowieniu) → 5) odsetki od daty doręczenia wezwania. Experts’ Advice: trzymaj w aktach potwierdzenie doręczenia i licz dni precyzyjnie – to podnosi wartość roszczenia i wiarygodność wyliczeń.
Przykładowa tabela obliczeń
(Data | Rodzaj | Kwota | Podstawa odsetek od | Dni | Odsetki)
2015-04-10 | Rata kapitałowo-odsetkowa | 1 850 zł | 2023-06-15 | 400 | 1 850 × 11%/365 × 400 ≈ 223 zł
2017-09-12 | Prowizja | 2 000 zł | 2023-06-15 | 400 | ≈ 241 zł
Suma | — | — | — | — | ≈ 464 zł (przykład)Ważne dla praktyki: stosuj aktualną stopę odsetek ustawowych za opóźnienie (sprawdź w obwieszczeniu Ministra Sprawiedliwości) i zaokrąglaj do dwóch miejsc po przecinku. Dla przejrzystości raportu dodaj prosty wykres słupkowy “Wpłaty vs żądanie zwrotu” – klient od razu zobaczy dysproporcję. Experts’ Advice: przygotuj dwa warianty kalkulacji (unieważnienie i odfrankowienie), bo sędziowie różnie patrzą na podstawę rozliczeń; w pozwie pokaż oba i wskaż, który preferujesz. To daje elastyczność i zwiększa szansę na pełniejszy zwrot nienależnych świadczeń.
Pozew frankowy: procedura, terminy i zabezpieczenie roszczeń
Pozew frankowy to nie sprint, tylko dobrze rozpisana taktyka. W treści pisma ustaw żądanie wprost: unieważnienie umowy kredytu CHF albo ewentualnie odfrankowienie (wariant alternatywny), następnie krótko opisz fakty (daty zawarcia, wypłaty, spłaty), wskaż dowody (umowa, aneksy, zaświadczenia z banku, historię spłat, korespondencję, nagrania rozmów) i złóż wnioski – w tym o zabezpieczenie roszczenia. Co do sądu: jako konsument pozywasz w miejscu swojego zamieszkania (tzw. jurysdykcja konsumencka). Koszty na start: zwykle opłata od pozwu 1 000 zł w sprawach o klauzule abuzywne, 17 zł opłata skarbowa od pełnomocnictwa, często zaliczka na biegłego 1 000–3 000 zł. Do wniosku o wstrzymanie rat do prawomocnego wyroku dołóż sens: wykaż uprawdopodobnienie roszczenia (np. klauzule indeksacyjne, spread, brak informacji o ryzyku walutowym) i interes prawny (obciążające raty kredytu CHF, ryzyko nadpłaty). Bieg przedawnienia licz od chwili realnej świadomości abuzywności (zwykle od momentu uzyskania rzetelnej informacji/pisma od banku lub pełnomocnika); przerwiesz go wezwaniem do zapłaty lub złożeniem pozwu. Pro tip: dorzuć pendrive z plikami PDF i indeks załączników, a każdy dokument oznaczaj „Zał.1”, „Zał.2”… – sąd to lubi, a Ty oszczędzasz czas.
Harmonogram w pigułce: – 0 mies. – wezwanie banku z przedsądowym żądaniem zapłaty i unieważnienia; – 2–3 mies. – pozew z wnioskiem o zabezpieczenie; – 6–12 mies. – pierwsza rozprawa; – 12–24 mies. – opinia biegłego lub pytania TSUE; – 18–36 mies. – wyrok i ewentualna apelacja. Poniżej szybkie porównanie strategii żądania – po to, by wiedzieć, o co bijesz się w sądzie.
Wariant | Co żądasz | Skutek finansowy (przykład) | Plusy | Ryzyka |
|---|---|---|---|---|
Unieważnienie umowy | Ustalenie nieważności, zwrot świadczeń stron (teoria dwóch kondykcji) | Kredyt 300 000 zł wypłacony, spłaty 220 000 zł: bank zwraca 220 000 zł, Ty oddajesz 300 000 zł; saldo „netto” rozliczasz po wyroku; brak dalszych rat | Koniec umowy, brak odsetek na przyszłość, usunięcie ryzyka walutowego | Rozliczenie kapitału, możliwe spory o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału (po orzecznictwie TSUE trend prokonsumencki) |
Odfrankowienie | Usunięcie klauzul abuzywnych, pozostaje PLN + oprocentowanie WIBOR/marża | Rata spada, nadpłaty do zwrotu (np. 40–120 tys. zł zależnie od historii spłat) | Zachowanie umowy, mniejsza rewolucja w rozliczeniach | Dalsza spłata, mniejszy efekt finansowy niż przy nieważności |
Argumentacja i orzecznictwo: co realnie działa w sądzie
Skuteczne podejście w sprawach frankowych opiera się na dwóch filarach: abuzywność klauzul indeksacyjnych oraz brak transparentności ryzyka kursowego oferowanego przez bank. Sąd patrzy, czy bank rzetelnie wyjaśnił, jak działa ryzyko walutowe, i czy mechanizm przeliczeń nie był jednostronny. Jeśli te elementy kuleją, droga do unieważnienia umowy kredytu frankowego staje się naprawdę realna.
Orzeczenie | Teza do użycia w pozwie | Zastosowanie w praktyce
TSUE C‑260/18 (Dziubak) | Umowa może upaść bez uzupełniania luk | Żądaj unieważnienia bez prób “naprawiania” wadliwych zapisów.
TSUE C‑520/21 | Bank nie ma wynagrodzenia za korzystanie z kapitału | Odpieraj roszczenia banku po wyroku, nie dopłacasz “za czas”.
TSUE C‑19/20 | Wymagana pełna transparentność wskaźników i ryzyka | Wskaż brak konkretnej informacji o skali ryzyka w materiałach banku.
SN III CZP 6/21 | Teoria dwóch kondykcji – rozliczenia po unieważnieniu | Dochodź zwrotu całych swoich świadczeń niezależnie od działań banku.
Instrukcja pracy z orzeczeniami: cytuj konkretny fragment z uzasadnienia, a pod nim dodaj jedno zdanie “co to oznacza dla Ciebie” w prostych słowach. Przykład: “Sąd potwierdził, że brak jasnego opisu ryzyka narusza interes konsumenta”. Co to oznacza dla Ciebie: “Możesz żądać unieważnienia umowy, bo bank nie wyjaśnił realnych skutków wahań kursu”. Wspierające dowody: materiały reklamowe banku obiecujące “stabilność”, korespondencja e‑mail i notatki doradcy, symulacje rat bez scenariusza skrajnego, regulaminy i tabele kursowe z jednostronną zmianą spreadu. To one robią robotę, gdy trzeba pokazać sądowi, jak naprawdę wyglądała informacja o ryzyku CHF.
Po wyroku: rozliczenia, wykreślenie hipoteki i podatki
Masz prawomocny wyrok? Świetnie. Teraz szybkie, konkretne ruchy: najpierw dopinasz rozliczenie z bankiem, potem ogarniasz hipotekę w księdze wieczystej, porządkujesz BIK i dokumenty, a na koniec sprawdzasz podatki, żeby nie było zaskoczeń. Zero prawniczego żargonu, tylko praktyczne kroki, które faktycznie działają.
- Rozliczenia:
- Wezwanie banku do zapłaty – wysyłasz pismo z wyliczeniem: ile wpłaciłeś, ile bank oddaje, dołączasz numer rachunku i termin.
- Kompensata wzajemnych świadczeń – rozliczasz kwoty „twoje vs. banku” i wykazujesz saldo do dopłaty/zwrotu; trzymaj się liczb z wyroku.
- Wypłata/zwrot – po kompensacie bank przelewa środki lub ty dopłacasz różnicę; zachowuj potwierdzenia.
- Odsetki do dnia zapłaty – pilnuj, by naliczyć do faktycznej daty przelewu; to realne pieniądze, które często „gdzieś znikają”.
- Hipoteka:
- Weź z banku zaświadczenie o bezskuteczności zabezpieczenia (po unieważnieniu kredytu).
- Złóż do sądu wniosek KW-WPIS o wykreślenie hipoteki, dołącz wyrok i zaświadczenie.
- Uiść opłatę sądową i zaznacz we wniosku „do wykreślenia”. Śledź status w e-KW.
- BIK i dokumenty:
- Wyślij do banku wniosek o korektę historii kredytowej w BIK (zamknięcie/wyzerowanie, usunięcie opóźnień).
- Archiwizuj wyrok, korespondencję i potwierdzenia przelewów – trzymaj minimum 6 lat.
- Podatki:
- Sprawdź aktualne interpretacje KIS – zwykle unieważnienie kredytu mieszkaniowego nie powoduje PIT.
- Wyjątki: dodatkowe świadczenia niezwiązane ze zwrotem nienależnym mogą wymagać rozliczenia – zweryfikuj na bieżąco.
- Spory wtórne:
- Po C‑520/21: bank nie dostaje „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału”; w odniesieniu do konsumentów kwestia wciąż sporna i toczą się postępowania.
Checklist “po wygranej”:
- Pismo do banku z wyliczeniem i kontem do zwrotu.
- Kompensata i dopięcie rozliczenia.
- Wniosek KW-WPIS o wykreślenie hipoteki.
- Korekta BIK i monitoring wpisów.
- Archiwizacja wyroku i przelewów (min. 6 lat).
Masz ugodę zamiast wyroku? Porównaj propozycję banku z wynikiem z wyliczeń z sekcji 3 i logiką decyzji z sekcji 2 – te same założenia, te same parametry, żadnych skrótów myślowych.